مزایا و معایب افزایش سرمایه از محل سود انباشته

شرکت‌های پذیرش‌شده در بورس (شرکت‌های سهامی)، از چندین روش قادر به افزایش سرمایه خود هستند. یکی از روش‌های رایج و البته جذاب، افزایش سرمایه از محل سود انباشته (سهام جایزه) است. در این مطلب به چگونگی این افزایش سرمایه، مزایا و معایب آن و همچنین نحوه محاسبه تعداد سهم، قیمت هر سهم و میزان دارایی پس از افزایش سرمایه از محل سود انباشته، می‌پردازیم.

افزایش سرمایه از محل سود انباشته (سهام جایزه) چیست؟

براساس قانون تجارت، شرکت‌های سهامی هر ساله درصدی از سود کل سالیانه خود را به حسابی با عنوان سود انباشته منتقل کرده و ذخیره می‌کنند. از این حساب می‌توان در مواقع نیاز جهت توسعه کارهای مربوط به تولید و خدمات شرکت استفاده کرد. هدف از این کار افزایش ارزش اسمی شرکت، افزایش تعداد سهام، کاهش قیمت سهم‌ها و به تبع آن، ایجاد جذابیت جهت افزایش سرمایه‌گذاری‌های جدید است.

در واقع، سودی که شرکت‌ها سالیانه از فعالیت‌های خود کسب می‌کنند، درصد بالایی را دوباره به چرخه فعالیت‌های شرکت وارد کرده و درصد کمی را در حسابی ذخیره می‌کنند. به این ترتیب سال به سال ذخیره این حساب روی هم انباشته شده و هرگاه به مبلغ قابل توجهی رسید، طبق نظر و تصمیم هیئت مدیره و سهامداران شرکت، جهت افزایش سرمایه به حساب سرمایه شرکت واریز شده و به صورت سهام در اختیار سهامداران شرکت قرار می‌گیرد که به آن سهام جایزه می‌گویند.

مزایای افزایش سرمایه از محل سود انباشته شرکت

افزایش سرمایه از محل سود انباشته نسبت به سایر روش‌ها، دارای مزیت‌هایی است:

1. در این روش افزایش سرمایه، سهامدار برای حفظ درصد مالکیت خود، نیاز نیست مانند روش محل آورده نقدی، مبلغی را جهت خرید سهام جدید شرکت پرداخت کند. به همین دلیل به این سهام جدید، سهام جایزه نیز گفته می‌شود و در بین سهامداران، روش محبوبی است.
2. با این روش، به دلیل افزایش حساب سرمایه شرکت، اعتبار شرکت نیز ارتقا خواهد یافت.
3. با کاهش قیمت واحد سهام شرکت، جذابیت برای سرمایه‌گذاران فعلی و جدید به وجود خواهد آمد. چرا که از دید عموم، اصولاً سهم‌های با قیمت پایین‌تر پتانسیل رشد داشته و برای سرمایه‌گذاری مناسب‌تراند.
4. کاهش قیمتی که در سهم شرکت اتفاق می‌افتد، در بلندمدت پتانسیل رشد و رسیدن به قیمت سابق را خواهد داشت.
5. سرعت بالای پروسه افزایش سرمایه از محل سود انباشته و به تبع آن سرعت بالای تبدیل سهام جایزه به سهام عادی جهت انجام معاملات بعدی، به خصوص نسبت به روش افزایش سرمایه از محل آورده نقدی.
6. کمک به توسعه فعالیت‌ها و سودآوری شرکت، که همانا هدف اصلی هر افزایش سرمایه‌ای است.

معایب افزایش سرمایه از محل سود انباشته شرکت

همان‌طور که این روش افزایش سرمایه دارای مزایایی است، معایبی نیز دارد که به آن‌ها اشاره‌ای می‌کنیم:

1. در روش افزایش سرمایه از محل سود انباشته، عملاً پولی خارج از شرکت و نقدینگی جدیدی، وارد حساب شرکت نمی‌شود و صرفاً ذخیره و پس‌اندازی است که طی چندین سال از سود شرکت به دست آمده است؛ برخلاف روش آورده نقدی که سهامدارن بابت حق تقدم سهام، پول واریز می‌کنند.
2. چون پول جدیدی از طرف سهامدارن جهت خرید سهام وارد شرکت نشده است، پس علیرغم افزایش تعداد سهم‌ها، میزان دارایی و درصد مالکیت سهامداران نیز بدون تغییر باقی خواهد ماند.
3. برای استفاده از روش افزایش سرمایه از محل سود انباشته، اولاً زمان نیاز است تا موجودی حساب سود اندوخته، به میزان قابل توجهی برسد. ثانیاً این روش برای شرکت‌هایی که بازدهی و سوددهی بالایی نداشته باشند، به راحتی قابل استفاده نخواهد بود.

تو دوره سرمایه گذاری، سرمایه گذاری ارزهای دیجیتال، تحلیل تکنیکال، سرمایه گذاری طلا، سرمایه گذاری بورس رو بهت یاد می‌دیم.

روش محاسبه تعداد سهم‌ها، قیمت هر سهم و میزان دارایی، پس از اعمال سهام جایزه به سهامداران

همان‌طور که بیان شد در این روش افزایش سرمایه، تعداد سهم‌ها افزایش خواهد یافت؛ که روش کار به صورت ذیل است:

برای روشن‌تر شدن موضوع، روش کار را با مثال بیان می‌کنیم.

فرض می‌کنیم شخصی مالک ۵۰۰ سهم از یک شرکت سهامی است. این شرکت قصد دارد از محل سود انباشته خود ۲۰۰ درصد افزایش سرمایه بدهد. آخرین قیمت هر سهم از این شرکت قبل از افزایش سرمایه و بسته شدن نماد، ۳۰۰۰ ریال است. حال می‌خواهیم بدانیم این شخص پس از افزایش سرمایه شرکت و اختصاص سهام جایزه، چه تعداد سهم خواهد داشت؟

E برابر است با میزان دارایی شخص، قبل از افزایش سرمایه

E=500×۳۰۰۰=۱۵۰۰۰۰۰

A برابر است با سهام جایزه، یا تعداد سهم‌های جدید پس از افزایش سرمایه ۲۰۰ درصدی از محل سود انباشته

۲۰۰/۱۰۰=۲

A=500×۲=۱۰۰۰

B برابر است با کل تعداد سهم‌های شخص پس از افزایش سرمایه ۲۰۰ درصدی از محل سود انباشته شرکت

B=500+1000=1500

C برابر است با قیمت جدید هر سهم پس از افزایش سرمایه ۲۰۰ درصدی از محل سود انباشته شرکت

۲+۱=۳

C=3000/3=1000

D برابر است با میزان دارایی شخص، پس از افزایش سرمایه

D=B×C=1500×۱۰۰۰=۱۵۰۰۰۰۰

همان‌طور که ملاحظه می‌کنیم، عملاً میزان دارایی شخص، قبل و بعد از افزایش سرمایه از محل سود انباشته شرکت، ثابت و بدون تغییر باقی مانده است. اما به نسبت درصد افزایش سرمایه، تعداد سهم افزایش و قیمت هر سهم کاهش یافته است.